Denga rine nyeredzi rine zvakavanzika zvisingaverengeki, uye pakati pazvo pane Ceres, inonakidza nyika diki. Iri mubhandi reasteroid pakati peMars neJupiter, iyi colossus yatora pfungwa dzevazivi venyeredzi kweanopfuura mazana maviri emakore. Ndicho chinhu chikuru munharaunda ino yesolar system, uye maitiro ayo geological anoratidza nyika yakaoma zvakanyanya kupfuura yaimbofungwa.
Tinotenda nekuda kweNASA's Dawn mission, takakwanisa kuburitsa zvakavanzika zvakawanda zveCeres. Kubva pakuvapo kwema<em>cryovolcanoes kusvika kune humbowo hwemvura yakaomeswa nechando mupasi payo, ichi chitunha chemuchadenga chisaririra chemazuva ekutanga ezuva. Muchikamu chino, tichaongorora nhoroondo, chimiro, uye kukosha kwesainzi kweCeres zvakadzama.
Kuwanikwa uye Nhoroondo yeCeres
Musi waNdira 1, 1801, nyanzvi yenyeredzi yekuItaly Giuseppe Piazzi akaita tsvakiridzo yechimurenga: chinhu chemudenga chinofamba chaakatanga kuona sekometi. Zvisinei, pashure pokumwe kucherechedza, zvakaonekwa kuti rakanga riri rudzi rutsva rwemitumbi yomudenga, uye nokukurumidza yakapiwa zita racho. Ceres, mukukudza mwarikadzi weRoma wokurima.
Kwenguva yakati, Ceres yaionekwa sepasi, asi mushure mekuwanikwa kwezvimwe zvinhu zvakafanana munharaunda imwe chete, yakadzokororwa seasteroid. Yakanga isiri kusvika 2006 apo iyo International Astronomical Union Akaitumidza sepasi diki, nekuda kwehukuru hwayo uye denderedzwa. Kana iwe uchida kuziva zvakawanda nezve musiyano pakati peasteroids nemapuraneti madiki, unogona kuverenga zvakawanda pa chii chinonzi asteroids.
Hunhu Hwenyama uye Saizi
Ceres ine dhayamita ye anenge 940 km uye ndicho chinhu chikuru mubhandi reasteroid. Huremu hwayo hunomiririra nezve chikamu chimwe muzvitatu chehuwandu hwose hwebhanhire, zvichiita kuti ive yakakura uye yakakura kudarika chero imwe asteroid munharaunda.
Kumusoro kwayo kunosanganisira craters, makomo uye inopenya munyu deposits, zvichiratidza nhoroondo inoshanda ye geological. Uyezve, zvidzidzo zvenguva pfupi yapfuura zvakaratidza kuvapo kwemakemikari emakemikari, achisimudza kufarira mukugona kwavo kugara munguva yakapfuura. Unogona kuverenga zvakawanda nezvenhoroondo yedunhu rino bhandi reasteroid.
Maumbirwo uye Chimiro Chemukati
Mishoni data mambakwedza yakaratidza kuti Ceres ine goko rakapfuma mune hydrated zvicherwa uye inokwanisika subsurface layer ye mvura yechando. Ichi chimiro chinoratidza kuti Ceres inogona kunge yaive nyika yemvura munguva yakapfuura.
Nheyo yayo inoratidzika kunge inoumbwa nedombo, nepo kunze kwejasi rakagadzirwa neaizi yemvura yakasanganiswa ne silicates nemunyu. Kuumbwa uku kwakafanana neicho chemitumbi yechando iri kunze kwesolar system pane kune rocky asteroids yakafanana neasteroid belt.
Kana iwe uchida kudzidza zvakawanda nezve kwakabva uye kuumbwa kweCeres, unogona kuzviita pa Solar system yakaumbwa sei.
Geological Chiitiko uye Cryovolcanism
Pasinei nehukuru hwayo hudiki, Ceres inoratidza humbowo hwe Geological chiitiko. Chimwe chezvinhu zvinoshamisa zvakawanwa kwaiva kuvapo kwema<em>cryovolcanoes, makomo akaumbwa nokuputika kwemvura yakaoma nechando panzvimbo pemabota.
Ahuna Mons, gomo rakakurumbira paCeres, muenzaniso wakajeka wechiito ichi. Pwere dzake dzokunyama dzinokarakadza izvozvo Geological process ichiri kuitika, vachipikisa pfungwa yokuti miviri miduku mugadziriro yezuva haishande zvachose.
Mavara Akajeka uye Kwaakabva
Chimwe chezvakavanzika zvakanyanya zveCeres kuvepo kwe mavara akajeka pamusoro payo, kunyanya muOccator crater. Aya maumbirwo akaonekwa semunyu unosiiwa nekubuda kwemvura ine saline.
Kuvepo kwemunyu uyu kunoratidza kuti Ceres inogona kunge yakabata pasi pegungwa pane imwe nguva munhoroondo yayo, uye kuti mvura yemvura inogona kunge ichangobva kutamira kumusoro kuburikidza nekutsemuka nekutsemuka. Kuti unzwisise zvakawanda nezve nyeredzi uye maitiro ayo, tarisa chinyorwa ichi nezve chii chinonzi nyeredzi.
Mavambo uye Kuumbwa kweCeres
Pane dzidziso dzinoratidza kuti Ceres haina kuumbwa munzvimbo yairi ikozvino, asi kuti inogona kuve nayo akatama kubva kune rekunze solar system. Kemikari yaro, kunyanya kuvepo kweammonia, inowirirana nezvinhu zvakaumbwa munzvimbo dzinotonhorera dziri kure neZuva.
Mapuraneti ekugadzira mamodheru anoratidza kuti Ceres anogona kunge akatamiswa panguva yekutama kwe mapuraneti makuru, saJupiter naSaturn, izvo zvaizotsanangura kuvapo kwavo mubhandi reasteroid.
Scientific Kukosha uye Space Exploration
Kudzidza kweCeres kunopa yakasarudzika hwindo mune yakapfuura solar system. Kuumbwa kwayo uye geological chiitiko chinopa ruzivo nezve maitiro angadai akaitika pane dzimwe nzvimbo dzekudenga uye paNyika yekutanga.
Iko mukana wekuti pane kugutsikana mvura yemvura, pamwe nekuvapo kwema organic molecules, inoitawo kuti Ceres ave mumiriri anonakidza mukutsvaga nharaunda umo hupenyu hungave hwakamuka.
Ceres inoramba iri enigma munzira dzakawanda. Kubva painobvira kwainobvira mukunze kwesolar system kusvika pakuvapo kwezvinoitwa geological chiitiko, iyi pasi diki inoramba ichipikisa pfungwa dzedu pamusoro pemitumbi midiki muzuva. Neramangwana mamishini emuchadenga, tinogona kuwana zvakatowanda zvakavanzika zvenyika ino inonakidza.