Musi waChikumi 30, 1908, runyararo rwedunhu reSiberia pedyo neRwizi rweTunguska rwakavhiringidzwa nekuputika kukuru kwakaparadza nzvimbo inopfuura. Makiromita 2.000 makiromita. Kwemakore anopfuura zana, izvo zvinonzi Chiitiko cheTunguska Yave iri nyaya yekudzidza uye zvisingaverengeki dzidziso dzinoedza kutsanangura zvakaitika chaizvo.
Kubva pamukana wekukanganisa kwe a meteorite kune dzimwe tsananguro dzekunze dzakadai se magaro matema o akakundikana kuedza zvemichina, chiitiko ichi chinoramba chiri chirango chinonakidza chesainzi nekuongorora nyeredzi. Muchinyorwa chino, tichaongorora zvakadzama humbowo, fungidziro, uye zvidzidzo zvesainzi zvakaedza kuburitsa chakavanzika ichi.
Chii chakaitika muTunguska muna 1908?
Mangwanani emusi waChikumi 30, 1908, bhora guru remoto rakayambuka denga reSiberia, rakatevera nguva pfupi pashure pacho nokuputika kwakanzwika kure nemazana emakiromita. The shock wave akarovera pasi kupfuura 80 bhiriyoni miti uye yakanyorwa nemaseismographs uye barometers munzvimbo dzakasiyana dzeEurope.
Kusiyana nezvimwe zviitiko zvakafanana, hapana crater yakawanikwa panzvimbo yakaputika, zvichisiya masayendisiti ashamiswa. Muhusiku hwakatevera kuputika, matenga eAsia neEurope aipenya ne kupenya kusina kujairika, izvo zvakaita kuti pave nefungidziro pamusoro pezvikamu zvakarembera mumhepo.
Mafambiro ekutanga uye zvidzidzo
Yekutanga yepamutemo nzendo yekuongorora nzvimbo yacho haina kuitika kusvika 1927, apo musayendisiti weSoviet Leonid Kulik akatungamirira boka kuti ridzidze migumisiro yechiitiko chacho. Kulik akawana kuti miti yakarongwa neimwe nzira: radially knocked down, asi isina nechepakati crater.
Matambudziko ekuwana nzvimbo iyi akaita kuti kuferefeta kufambire mberi zvishoma nezvishoma, asi Kulik nechikwata chake vakakwanisa kuunganidza uchapupu kubva kuvagari vemo iyo yakatsanangura a mwenje unopofumadza uchiteverwa neshock wave izvo zvakawisira vanhu pasi nekupwanya mafafitera mamaira kure.
Dzidziso huru pamusoro pechiitiko cheTunguska
Mumazana emakore e20 ne21st, mafungiro akasiyana-siyana akabuda kuedza kutsanangura zvakaitika chaizvo muTunguska. Vamwe vari inogamuchirwa nesayenzi, nepo dzimwe dzichinyanya kufungidzira kana kuti dzisinganzwisisiki.
Meteorite kukanganisa hypothesis
Dzidziso inogamuchirwa zvikuru inoti a meteorite kana asteroid pakati pe50 uye 200 metres mudhayamita Yakapinda mumhepo yePasi ichibva yaputika pakakwirira pakati pemakiromita masere negumi. Kuputika uku kwakaburitsa simba rinofungidzirwa pa pakati pe10 ne30 megatons, iyo yakaenzana nemazana emabhomba eatomu.
Zvidzidzo zvenguva pfupi yapfuura zvakaratidza kuti chinhu chinogona kunge chiri a iron meteorite iyo isina kumbobvira yakanganisa Nyika zvakananga, asi yakapfuura padyo zvakakwana kuti ibudise mhepo inoparadza.
Comet hypothesis
Imwe fungidziro inoratidza kuti chiitiko cheTunguska chakakonzerwa ne kometi inogadzirwa kazhinji neaizi. Izvi zvingadai zvakaputika pakupinda mumhepo, kuputika zvachose uye kusiya chete microscopic particles mune zvakatipoteredza.
Kushaikwa kwegomba ndeimwe yezvibodzwa zvinosimbisa dzidziso iyi, sezvo kometi yaisasiya masara akasimba pamusoro mushure mekuputika mumhepo.
Dzimwe tsananguro
- Muna 1965, zvakarongwa kuti kuputika kungave kwakakonzerwa ne antimatter, dzidziso yakarambwa nefizikisi yemazuva ano.
- Muna 1973, fungidziro yakaiswa pamberi yekuti chiitiko cheTunguska chakakonzerwa ne mini dema gomba iyo yakayambuka Nyika.
- Dzimwe dzidziso dzekufungidzira dzinoratidza kuti kuputika kungave kwakakonzerwa ne ngarava yevatorwa iyo yakawira muSiberia.
Tsvagiridzo yemazuva ano uye kuongororwa kwedata
Mumakore achangopfuura, kuferefeta kwakasiyana kwakaedza kujekesa chakavanzika cheTunguska nemhando yepamusoro uye zvitsva zvakawanikwa. Chidzidzo chakaburitswa muna 2020 ne Royal Nyanzvi Yemuchadenga inoratidza kuti chiitiko chinogona kunge chakakonzerwa ne iron asteroid iyo yakapfuura nemumhepo isina kubata pamusoro.
Zvimwe zvidzidzo zvakaongorora mukana wekuti zvakasara zvekukanganisa zvinowanikwa mu Lake Cheko, iri pedyo nepanotangira kuputika, asi kusvika pari zvino hazvisati zvasimbiswa kuti dhamu iri igomba rinoputika.
Chiitiko cheTunguska chinoramba chiri chakavanzika icho sainzi inoramba ichiongorora. Nepo fungidziro dzinobvumwa zvakanyanya dzichinongedzera kune asteroid kana kometi, pachine mibvunzo isina kupindurwa pamusoro petapuro, kuvhunduka, uye kusavapo kwezvisaririra zvenyama. Chiitiko ichi chinotiyeuchidza nezve kusagadzikana kwepasi redu pamberi pezvinhu zvemuchadenga uye kukosha kwekuenderera mberi nekudzidza izvi zviitiko zve cosmic.