Pasi, musha wedu uri muchadenga chakakura, ndiro chete pasi rinozivikanwa kuti rine upenyu. Zvake zvinoshamisa kusiyana y kuoma ita kuti ive nyaya inonakidza kune vanoongorora, masayendisiti uye vanhu vanoda kuziva vemazera ese. Kubva pamaitiro ayo emuviri kune maitiro ayo eiyo geological uye mamiriro ayo ekudzivirira, pasi redu ibhokisi rezvinoshamisa izvo zvinogara zvichitikoka kuti tiongorore zvimwe.
Muchikamu chino, tichanyura mukati curiosities zvinonyanya kushamisa panyika. Tichataura nezvavo mafambiro, chimiro chayo chemakemikari, yakanyanyisa geographical features uye mananara geological izvo zvinopesana nezvatinofunga. Gadzirira rwendo ruzere nekuwanikwa uye kuti uwane ruzivo rwaungave usina kuziva nezve yedu inoshamisa imba.
The Earth: Inenge denderedzwa rakakwana
Kusiyana nezvinodavirwa nevakawanda, Nyika haisi denderedzwa rakakwana. Iine chimiro chinozivikanwa se oblate spheroid, zvichireva kuti yakati sandara pamatanda uye yakawedzera kuequator. Ichi chiitiko chinokonzerwa ne centrifugal simba rinogadzirwa nekutenderera kwepasi. Kana iwe uchida kuzama zvakadzama mukati mekuda kuziva kwechimiro chePasi nemhedzisiro yaro pagiravhiti, unogona kushanyira. NASA's GOES-16 satellite.
Iyo equatorial dhayamita yePasi inenge Makiromita 12.756, nepo polar dhayamita inenge 43 makiromita zvishoma. Musiyano uyu, kunyange zvazvo uri muduku, une zvazvinoreva kusimba rinokwevera zvinhu pasi uye kuparadzirwa kwemhepo yakapoteredza pasi.
Nyika yemvura
Nyika inozivikanwa se "blue planet" sezvo inenge 70% yaro inoumbwa ne pamusoro payo yakafukidzwa nemvura. Ichi chinhu chakakosha chinowanikwa mumakungwa, nyanza, nzizi, madziva uye mazaya echando. Zvisinei, 2.5% chete yemvura iyi yakachena, uye yehuwandu uhu, chikamu chikuru chakavharirwa mumazaya echando nemazaya echando.
Chimwe chishuwo ndechekuti mvura paNyika inogona kuwanikwa mairi nyika nhatu: yakasimba, mvura uye gasi. Chiyero ichi chakakosha kutenderera kwebiology uye mamiriro ekunze epasi rose. Kuti unzwisise zviri nani izvi zviitiko, unogona kufarira kuda kuziva kwechando nechando.
Kugara uchifamba
Kutenderera kwePasi hakutore maawa makumi maviri nemana chaiwo. Muchokwadi, zuva rayo reparutivi rine nguva yemaawa makumi maviri nematatu, 23 maminitsi uye 56 masekondi. Kugadziriswa uku kunodzikiswa nekutenderera kwepasi kutenderera Zuva, zvichikonzera zuva rezuva re 24 maawa. Kuti unzwisise zviri nani zviitiko zvekutenderera kwePasi uye mafambiro, unogona kubvunza Chii chinonzi perigee?.
Pamusoro pekutenderera kwaro kwezuva nezuva, Pasi rinoita kufamba kwekushandura kwakatenderedza Zuva rega rega 365.25 mazuva. Kugadzirisa chikamu chezuva ichi, tinowedzera rimwe zuva pakarenda makore mana oga oga, rinozivikanwa segore rekusvetuka.
Mhepo: Nhoo inodzivirira
Muchadenga wePasi wakakosha pakurarama. Inonyanya kuumbwa Nitrogen (77%) y oxygen (21%), achiperekedzwa nemamwe magasi muzvikamu zviduku. Inoshanda senhovo kubva kune inokuvadza radiation uye meteoroids, uye zvakare inogadzirisa tembiricha kuburikidza negreenhouse effect. Kana iwe uchida kuwana rumwe ruzivo nezve mapuraneti atmospheres, unogona kufarira Zvinofadza chokwadi pamusoro pemhepo yeUranus.
The Kármán Line, iri pedyo 100 makiromita ekukwirira, inoratidza kuchinja kubva mumhepo kuenda kunze. Pamusoro peiyi poindi, kuwanda kwemhepo kunodzikira zvakanyanya, uye zvimedu zvinogona kupukunyuka muvacuum yenzvimbo.
Unique geological phenomena
Tectonic mahwendefa ari kufamba. Earth ndiyo yega nyika inozivikanwa ine inoshanda tectonic plates. Mahwendefa aya anoyangarara pamusoro pechipfeko chePasi, zvichikonzera kudengenyeka kwenyika, kuputika kwemakomo, uye kuumbwa kwemakomo. Kuti uwane nzwisiso yakadzama yezviitiko izvi, ona madutu emuchadenga uye zviitiko zvemuchadenga, kunyangwe muchiitiko ichi chinotariswa chakakura, chinobatawo zviitiko zvepasi.
Chimwe chinoshamisa geological chiitiko chinoitika paRacetrack Playa muCalifornia. Pano, izvo zvinonzi "matombo anofamba" anofamba ari oga nekuda kwekusanganiswa kwechando nemhepo, achisiya zvinyorwa pamusoro.
Extreme geography
Nzvimbo yakakwirira paPasi iMount Everest, iyo inosvika pakureba 8.848 mamita pamusoro pegungwa. Kusiyana neizvi, nzvimbo yakadzika inozivikanwa iri muMariana Trench, kunyanya muChallenger Deep, ine hudzamu hunosvika. 10.994 mamita. Kuti udzidze zvakadzama nezve curiosities yeiyi poindi, unogona kushanyira Zvido zveLoch Ness.
Kune rumwe rutivi, nzvimbo inopisa zvikurusa yakanyorwa iri muEl Azizia, Libya, uko tembiricha yakasvikwa 57.8 madhigirii Celsius. Pane imwe yakanyanyisa, tembiricha yakaderera yakanyorwa muAntarctica, ine -89.2 madhigirii Celsius.
Nyika izere nehupenyu
Pasi pano musha wezvinhu zvipenyu zvakasiyana-siyana. Kubva pautachiona huri munzvimbo yakadzika yezvipenyu kusvika kumiti mikuru yemasango anogara achinaya mvura, makona ose akazara nehupenyu. Sezvineiwo, zvinofungidzirwa kuti isu takangonyora pasi pese 20% zvemarudzi ose aripo. Kuti uongorore marudzi akasiyana ezvipenyu ari panyika yedu uye zvaanoda kuziva, unogona kufarira zvishuwo zveMars, kunyange zvazvo munyaya iyi, yakanangana neupenyu kune mamwe mapuraneti, inobatsirawo kunzwisisa kusiyana-siyana kwezvipenyu zvepanyika.
Mukuwedzera, phytoplankton mumakungwa inobereka pakati 50% and the 85% yeokisijeni yepasi, iyo inoratidza kukosha kwezvipenyu zvegungwa.
Inzwi uye zvinooneka curiosities
Zviedza zveMaodzanyemba neMaodzanyemba Mwenje chishamiso chakasiyana. Zviedza izvi zvinogadzirwa nekudyidzana kwemhepo yezuva neMagineti yePasi, zvichigadzira mutambo unonakidza we. mavara mumatenga epasi. Kuti unzwisise zviri nani auroral phenomena, unogona kubvunza Zvinofadza chokwadi pamusoro peNorthern Lights.
Chimwe chishuwo ndechekuti murarabungu ndizvo chaizvo zvizere madenderedzwa. Maonero atinoaita anotsamira padenga, izvo zvinoganhurira kuona kwedu kune semicircle.
Nyika ine simba uye inoshanduka
Pasi neMwedzi zvine hukama hunokosha. Kutenderera kweMwedzi kunodzikamisa axis yePasi yekutenderera, kupesvedzera masaisai nemwaka. Pasina iyi setiraiti yechisikigo, kureba kwezuva paNyika kwaizova kwakarurama 6 maawa.. Kuti unzwisise zvakawanda nezvekuti satellite yedu inobata sei Pasi uye zvimwe zvinhu, enda ku zvishuwo zvemwedzi.
Nyika muenzaniso mupenyu wekuti maitiro echisikigo, kusiyana-siyana uye kudyidzana nemhoteredzo kunopa kusimuka kwepasi rizere nehupenyu uye zvinoshamisa. Kubva pasi pegungwa kusvika pamusoro pemakomo, makona ose ane nyaya dzakamirira kutaurwa.