Edaphology isayenzi yechidiki ine chinangwa chikuru chekudzidza ivhu. Yakaonekwa pakupera kwezana remakore rapfuura uye yakadzidza ivhu kubva kumativi ose ekuona. Inodzidza morphology, kuumbwa, zvivakwa, kuumbwa, kugovera, taxonomy, kubatsira, kudzoreredza uye kuchengetedza. Ibazi rinodzidzwawo musainzi yezvakatipoteredza, sezvo iine mashandisirwo makuru munharaunda.
Naizvozvo, isu tichaisa iyi chinyorwa kukuudza zvese hunhu, nzvimbo yekudzidza uye pfungwa dzeedaphology.
Mhando huru
Muchidzidzo cheedaphology, pane pfungwa yevhu nevhu iyo inowanzovhiringa. Zvisinei, ivhu rinoonekwa sechikamu chepamusoro chepasi chakasimba chepasi. Iyi nhete inoumbwa nemamiriro ekunze ematombo umo zvirimwa zvakadzika midzi. Ivhu ndiyo nharaunda yezvakatipoteredza kune mamwe marudzi ezvisikwa zvipenyu uye nekuda kwairi vanogona kukura nekuberekana. Zvinogona zvakare kutaurwa kuti pfungwa yevhu musanganiswa wakasununguka wezvidimbu zvidiki zvematombo uye zvinhu zvemusikirwo izvo, pamwe chete nezvinwiwa nemagasi muzvikamu zvakasiyana, zvinowanikwa nehumwe hunyanzvi hwekugadzira.
Zvinofanira kucherechedzwa kuti ivhu sayenzi inokosha mapazi akawanda. Semuenzaniso, kana uchidzidza kubatsira kwevhu pakurima, zvakakosha kuziva zvese zvikamu zvaro uye kugona kwayo kugadzira. Paunenge uchidzidza zvidimbu zvevhu, zvimwe zvakakosha zvinofanirwa kuverengerwa. Kune rumwe rutivi, maitiro enzvimbo iyo iripo uye maitiro chaiwo evhu. Pakati pemaitiro aya tine maumbirwo, morphology uye maitiro.
Kana isu tichiongorora hunhu hwenzvimbo yekuitisa chidzidzo muvhu sainzi, isu tinofanirwa kufunga nezveakakosha maficha. Izvi zvinotevera:
- Chimiro chevhu: chinoenderana nechinhu chekununurwa kwakaumbwa ivhu.
- Mutserendende: mutsetse ndiwo mwero wekurerekera kwekuyamura. Zvinokurudzirwa kuti uone kutsetseka kwacho nenzira yakarurama sezvinobvira. Inowanzotaurwa kune pakati pemateru pane iyo ivhu riripo.
- Miti: Miti inoshandiswa panyika inoongororwa kuti ione rudzi rwekurima, kungava kwekugadzira kana kuti kwemusikirwo, kuriko. Kana tichitaura nezvezvinomera zvekugadzira, tiri kutaura nezvezvinomera zvinorimwa nevanhu, izvo zvakakosha pakurima.
- Mamiriro ekunze: Mamiriro ekunze anotorwa kubva paruzivo rwunopihwa nenhepfenyuro dzemamiriro ekunze. Zvichienderana nemamiriro ekunze enzvimbo, maitiro evhu rayo anowanzo siyana, sezvakaita masango pasi.
Mativi edaphology
Tiri kuenda kunoona kuti ndeapi makona edepology ane chekuita nehunhu hwevhu. Chekutanga pane zvese izvo kudzidza muvhu ndeye morphology. Kubva pane morphology, mahoroni, ruvara, magadzirirwo, porosity, hunhu hweakaberekerwa mavambo, zviitiko zvevanhu uye chimiro zvinodzidzwa Zvese izvi zvakakosha kuti uongorore ivhu zvizere. Tichaona kuti zvii zvese zvinongedzo uye kuti ndezvei.
Edaphic horizons
Horizons (horizons) zvinoreva morphological diversity yevhu kuti pave nehurongwa hwakasimba hwekupa mazita. Inosarudzwa nebhii guru rinoratidza rudzi rwe genetic. Mamwe mavara anoshandiswa kune organic horizons, mamwe kune mamineral horizons, uye mamwe ekuona iwo akaturikidzana akaumbwa nechinhu chepakutanga, icho chakashandurwa kuita chihombe kana chidiki. Mamwe mavara anogona kuperekedzwa nemamwe kutsanangura hunhu hwakakosha husina kubatanidzwa mutsanangudzo yevara guru rinoenderana. Kazhinji inhamba.
Transition horizons idzo dziri pakati pezvinyorwa zviviri. Nenzira iyi, tinoona kuti horizons idzi dzine zvinhu zvakasanganiswa uye zvinonetsa kurerekera kune imwe yacho. Mixed horizons ndidzo dziri pakati pemahorizoni makuru maviri anopindwa nenzira yekuti anoumba musanganiswa wakakwana. Inosiyana kubva kune imwe shanduko pakati pezvivakwa zvese zvakasanganiswa, izvo zvinounza kunyanya kufarira muzvidzidzo zve mhando dzevhu.
Ruvara uye kugadzirwa muvhu sainzi
Ruvara rwepasi rwakasiyana kwazvo asi zvakare rwakakosha kwazvo. Iyo matrix yemahara uye kuvapo kwemahara kwakasiyana kana uchiona mhando dzevhu. Zvese zvakakosha zvicherwa zvinoumba chidimbu chevhu zvine mavara machena. Nekudaro, harisi iro rinowanzoitika ruvara iro ivhu rinotorwa pasi rine. Ruvara harusi rwayo pachayo chinhu chisina basa, asi iyo inotipa akawanda maitiro nezve kuumbwa kwevhu uye maitiro ayo.
Kana zviri zvekugadzirwa, ndiyo nzira iyo zvidimbu zvevhu zvinogoverwa nehukuru. Kutsunga kwayo kunofanira kuitwa kuburikidza nekuongorora kunoenderana. Nekudaro, pamunda iwe unogona kuona zvisina kunanga mamwe mabhora madiki pakati peminwe kuti uzive kuti rudzii rwekubatana rwuri kuuya. Nechimwe chiitiko, zvinokwanisika kusiyanisa akati wandei mavara emhando yevhu, ayo ane hukama nekudzidza kwe Andosols.
Kuda, hunhu uye zviitiko zvevanhu
Kutsunga kweporosity kunofanirwa kuitwa nenzira dzisina kunanga pamwe nekupenya. Ukama huri pakati pemhando mbiri idzi hunobatsira kuona kuwanda uye kuchengetwa kwemvura kwevhu. Kukwanisa kuchengetedza mvura kwakakosha kana ivhu richizoshandiswa kurima gadheni kana kurima, sezvakataurwa mune akati wandei zvidzidzo zvevhu. Vese vanogona kutizivisa nezvehuwandu hwehuwandu hwema pores huri muvhu. Hazvitiratidzi nzira iyo pores inogoverwa muvhu rose, kana chimiro chavo kana kutaridzika. Zvisinei, ruzivo rwakakosha kune zvimwe zvinhu zvevhu.
Chimwe chinhu chinocherechedzwa kuparara kuri pakati penzvimbo dzakasiyana-siyana dzevhu. Muzviitiko zvakawanda zvinowanzokwana kutsanangura maitiro akafanana. Kana tichitaura nezvehunhu hwemabviro ezvipenyu, tinenge tichitsanangura kuvapo kwemhuka kana humbowo hwayo pane imwe nguva. Semuenzaniso, panogona kunge paine zvisaririra kubva kumetamorphosis, galleries, matendere, nezvimwewo izvo zviri maficha ekuvapo kwemhuka. Zviitwa zvevanhu zvakakoshawo kuongorora muvhu richashandiswa kuita izvi. Kuvapo kwezvidimbu zveLozada, marara, zviratidzo zvemarara kana chero chinhu chisiri kunze kwevhu uye humbowo hwekupindira kwevanhu kunokosha kuongorora, sezvakataurwa munyaya ye Ivhu sechombo chekurwisa kushanduka kwemamiriro ekunze.
Ndinovimba kuti neruzivo urwu iwe unogona kudzidza zvakawanda nezve edaphology uye kuti inodzidza sei ivhu.