Muzvinyorwa zvakapfuura takataura nezve zvese hunhu hweiyo solar system. Mune ino kesi, isu ticha tarisa pane iyo nyika Jupiter. Iyo ipuraneti yechishanu kure kure neSuva uye yakakura kwazvo mune rese rezuva system. Mungano dzevaRoma akatambira zita ramambo wevamwari. Icho hachisi chinhu chakawedzera uye hapana chakadzikira kakapetwa ka1.400 zvakapfuura pasi muhukuru. Nekudaro, huremo hwayo hunongo ingove makumi matatu nesere neshanu pane hwePasi, sezvo iri gaseous zvakanyanya.
Unoda kuziva zvese zvine chekuita nazvo nyika yeJupiter? Muchinyorwa chino tichazviongorora zvakadzama. Iwe unongofanirwa kuramba uchiverenga
Jupiter hunhu
Kuwanda kweJupita kunenge kota kuwanda kwepasi redu. Nekudaro, iyo yemukati inonyanya kugadzirwa ne magasi ehydrogen, helium uye argon. Kusiyana nePasi, hapana musiyano wakajeka pakati pePasi nepadenga. Izvi imhaka yekuti magasi emuchadenga anoshanduka zvishoma nezvishoma kuita zvinwiwa.
Hydrogen yakatsikirirwa zvekuti inenge iri musimbi yemvura. Izvi hazviitike panyika yedu. Nekuda kwechinhambwe uye kuoma kwekudzidza mukati mepasi rino, hazvisati zvazivikanwa kuti musimboti wakagadzirwa nei. Zvinofungidzirwa kuti yakagadzirwa nezvinhu zvine matombo muchimiro chechando, zvichipihwa tembiricha yakaderera zvakanyanya.
Nezve simba rayo, imwe shanduko yakakomberedza Zuva rega rega 11,9 Makore ePasi. Nekuda kwedaro uye kureba kutenderera zvinotora nguva yakareba kutenderera zuva kupfuura pasi redu. Iyo iri padanho rekutenderera remamirioni emamirioni mazana manomwe nemasere. Pasi neJupita vane nguva pavanoswedera padhuze nekure kubva kune mumwe nemumwe. Izvi zvinodaro nekuti kutenderera kwavo hakuna kufanana makore. Makore ese makumi mana nemana, chinhambwe pakati pemapuraneti chinosiyana.
Chinhambwe chidiki pakati pemapuraneti maviri i590 mamirioni emakiromita Daro iri rakaitika mugore ra2013. Zvisinei, mapuraneti aya anogona kuwanikwa padanho repamusoro remamirioni mazana matanhatu nematanhatu emakiromita.
Mamiriro uye masimba
Jupita's equatorial dhayamita ndeye 142.800 makiromita. Zvinotora chete maawa mapfumbamwe nemaminetsi makumi mashanu kutenderera paaxis yayo. Iko kutenderera nekuchimbidza uye ayo angangoita ese akaumbwa ehydrogen uye helium anokonzera kuomarara kweequator kunoonekwa kana uchitarisa pasi muteresikopu. Iko kutenderera hakuna yunifomu uye maitiro akafanana anoonekwa muSuva.
Mhepo yaro yakadzama zvikuru. Zvinogona kutaurwa kuti inofukidza pasi rose kubva mukati kusvika kunze. Yakada kuita seZuva. Inoumbwa zvakanyanya nehydrogen nehelium nezvimwe zvidiki zvemethane, ammonia, mhute yemvura, uye mamwe makomisheni. Kana tikapinda mukati-kati muJupiter, dzvinyiriro yacho yakakura zvokuti maatomu ehydrogen anotsemuka, achibudisa maerekitironi awo. Izvi zvinoitika nenzira yekuti maatomu anozobuda anoumbwa nemaproton chete.
Aya ndiwo maitiro akawanikwa nyika nyowani yehydrogen, inonzi metallic hydrogen. Hunhu hwayo hukuru ndewekuti ine zvivakwa zvakafanana neyemagetsi inoitisa mvura yezvinhu.
Simba rayo rinoratidzwa mune mamwe mitsetse yenguva yakareba yemavara, makore emuchadenga nemadutu. Maitiro egore anochinja mumaawa kana mazuva. Iyi mitsetse inokosheswa zvakanyanya nekuda kweiyo pastel mavara emakore. Aya mavara anoonekwa mu Jupita Yakakura Tsvuku Spot. Icho chingangove chiri chakakurumbira chiratidzo pasi rino. Uye idutu rakaumbwa rakaumbwa hovhoni rine mavara akasiyana kubva pakatsvuka kwezvidhinha kusvika kupinki. Iyo inofamba inopesana neiwachi uye yanga ichishanda kwenguva yakareba.
Maumbirwo, chimiro uye magineti munda
Sezvambotaurwa, kutarisisa kwakatarisa kubva paPasi kwakaratidza kuti mazhinji emuchadenga weJupita akaumbwa nemamorekuru hydrogen. Infrared zvidzidzo zvinoratidza izvozvo 87% ihydrogen uye imwe 13% helium.
Kuwanda kwakacherechedzwa kunotitendera kuti tifunge kuti mukati mepasi panofanirwa kuve nekuumbwa kwakafanana nemhepo. Nyika huru iyi inoumbwa nezvinhu zviviri zvakareruka uye zvakawanda zvikuru zviri muchadenga. Izvi zvinoita kuti ive nechimiro chakada kufanana nereZuva nedzimwe nyeredzi.
Nekudaro, Jupiter inogona kunge yakave yakabva kune yakatarisana condensation yezvekutanga zuva rezuva nebula. Iri ndiro gore rakakura remhepo inoputika uye guruva kwakabva nyika yedu yezuva.
Jupita inoburitsa simba rakapetwa ruviri pane rainowana kubva kuZuva. Tsime rinoburitsa iri simba rinobva mukudzora kunonoka kwepasi rese. Inofanirwa kunge ingangoita kakapetwa kazana kakakura kuitira kuti huremo hutange kuita kwenyukireya senge dzeZuva nenyeredzi. Zvinogona kutaurwa kuti Jupiter izuva rakadzima.
Iyo mhepo ine mhirizhonga inotonga uye kune akawanda marudzi emakore. Kunotonhora zvikuru. Kuchinja kwetembiricha nguva nenguva mumhepo yeJupiter kunoratidza pateni mukushanduka kwemhepo yakafanana neiyo iri munharaunda yeEquatorial yeEarth stratosphere. Kunyange zvazvo chikamu chekunze cheJupiter chete chinogona kucherechedzwa zvakajeka, kuverenga kunoratidza kuti tembiricha uye kumanikidza kunowedzera patinopinda mukati mepasi. Zvinofungidzirwa kuti musimboti wepasi unogona kunge wakafanana newaPasi.
Mukudzika kwemukati memukati materu iyo Jovian magineti inogadzirwa. Pamusoro simba remagineti rinopfuura iro repasi kanokwana kuita gumi nemana. Nekudaro, kupenya kwayo kunodzoserwa zvine chekuita nezvepasi redu. Imwe yekambasi yedu yainongedza kuchamhembe kusvika kumaodzanyemba. Iyi magnetic field inogadzira mabhandi makuru emwaranzi yezvikamu zvakachinjiswa izvo zvakasungwa. Izvi zvidimbu zvakakomberedza nyika pachinhambwe chemamirioni gumi emakiromita.
Akanyanya kukosha ma satellite
Parizvino makumi matanhatu nesatanhatu satellites eJupita akanyorwa. Zvimwe zvakawonekwa munguva pfupi yapfuura zvakaratidza kuti huremu hwakareba hwemwedzi mikuru hunotevedzera zvinoitika zvezuva nenyika pacharo. Iwo ma satellite makuru anonzi Io, Europa, Ganymede uye Callisto. Maviri ekutanga ari padyo nepasi, rakakora uye rine matombo. Kune rimwe divi, Ganymede naCallisto vari kure zvakanyanya uye vanoumbwa nechando chine huwandu hwakadzika kwazvo.
Munguva yekuumbwa kwema satellite aya, kuswedera kwemuviri wepakati kunokonzeresa kuti zvikamu zvisina kugadzikana zviumbike zvoita zviyero izvi.
Neruzivo urwu iwe unozogona kuve nani kuziva ino huru nyika.
