Munyika yefizikisi, iyo subatomic particles kutsanangura zvimiro zvezvinhu zvidiki. Panyaya iyi, atomu chikamu chezviumbwa izvi uye ndizvo zvinotarisa maitiro ayo. Subatomic particles inogona kuva yemhando dzakawanda uye yakakosha zvikuru pakunzwisisa nyaya.
Naizvozvo, isu tichakumikidza chinyorwa ichi kuti tikuudze zvese zvaunoda kuziva nezve subatomic particles, maitiro avo uye marudzi aripo.
Chii chinonzi subatomic particles
Munhoroondo yese, vanhu vanga vachidzidza zvinhu uye vakakurudzira dzidziso uye nzira dzesainzi dzakasiyana-siyana dzezvimedu zvidiki zvinoumba zvese.
Nekuda kwekuvandudzwa kweiyo quantum theory, electrochemistry, nuclear physics nezvimwe zvidzidzo, akasiyana maatomu mamodheru akakurudzirwa kubva panguva dzekare anoita seanonyatso mafomu panguva imwe chete.
Naizvozvo, sezvatinoziva tese nhasi, atomu ndiyo yuniti diki pakuongorora zvinhu uye ine hunhu hwemakemikari, Inosanganisira nucleus yezvimedu mune yakawanda yevacuum uye mairi makuru makuru akaiswa. Kuwanda kwehuremu hwayo uye zvimwe zvikamu (maerekitironi) anoitenderera.
Tsvagiridzo yekuyedza pane subatomic particles inonetsa nekuti mazhinji acho haana kugadzikana uye anogona kungoonekwa mune particle accelerators. Zvisinei, iyo yakatsiga zvikuru, yakadai semaerekitironi, mapurotoni uye neutron, inozivikanwa zvikuru. Muchirevo chechinyorwa chino, zvinonakidza kuongorora zvakawanda nezve Chii chinonzi atomu kuti unzwisise zviri nani zvikamu izvi.
Mhando huru
Mapurotoni nemanyutroni anogona kupatsanurwa kuita zvimedu zviri nyore zvinonzi quarks. Subatomic particles inorongwa maererano nemhando dzakasiyana-siyana. Semuenzaniso, zvidimbu zvine mukurumbira uye zvakatsiga ndezvemhando nhatu: maerekitironi, mapurotoni, uye manyuturoni. Zvimedu zvinosiyana kubva kune imwe neimwe nechaji (negative, positive, uye neutral, zvakateerana) uye uremu hwadzo, kana nekuti maerekitironi zvinhu zvakakosha uye maviri ekupedzisira makomisheni. Zvakare, maerekitironi anotenderera pamwoyo, nepo mapurotoni nemanyuturoni zvichiumba nucleus.
Kune rimwe divi, mapurotoni nemanyuturoni, sezvikamu zvinoumbwa, inogona kupatsanurwa mune mamwe zvidimbu zvinonzi quarks, ayo akabatanidzwa nemamwe marudzi ezvimedu zvinonzi gluons. Ose ari maviri quarks uye gluons zvidimbu zvisingaonekwe, kureva, ekutanga zvimedu. Kune marudzi matanhatu emaquarks: kumusoro (kumusoro), pasi (pasi), charm (charm), zvinoshamisa (kushamisa), pamusoro (pamusoro) uye pasi (pasi).
Uyezve, kuti unzwisise kupindirana padanho re subatomic, zvinobatsira kuziva kuti vanobatana sei ne Higgs 'Boson, iyo inokonzeresa kuwanda kwemamwe ese ekutanga particles.
Saizvozvo, kune mafotoni, ayo ari ma-subatomic particles ane chekuita neelectromagnetic interaction, uye neutrinos uye gauge bosons, ayo anokonzeresa masimba enyukireya asina simba. Chekupedzisira, kune Higgs boson, chimedu chakawanikwa muna 2012, icho chinokonzeresa kuwanda kwezvimwe zvese zvekutanga zvimedu (zvese zvinoumba denga).
Maitiro ezvimedu zvekutanga zvinonetsa kusainzi. Kunyangwe quantum mechanics uye yakajairwa modhi yezvikamu zvekutanga inotsanangura iyo theoretical chimiro cheiyi subatomic nyika nenzira inoshamisa inobudirira. kuchine imwe dzidziso inogona kutsanangura maitiro ose echisiko chapose pose, iyo inogona kubatanidza quantum mechanics nedzidziso yaEinstein yehukama. Kune dzimwe pfungwa dzerudzi urwu nhasi, dzakadai se tambo dzidziso, asi kushanda kwayo hakusati kwasimbiswa mukuedza.
Ndezvipi subatomic particles zvatinoziva
Zvakakosha kuti "tinoziva" pane kuti "zviripo," nokuti nhasi nyanzvi dzefizikiki dzinoramba dzichiwana zvinhu zvitsva. Nekuda kweiyo particle accelerator, tinowana subatomic particles, izvo zvinogadzira maatomu anodhumhana pamwe chete nekumhanya kunenge kwakaenzana nekumhanya kwechiedza (300.000 makiromita pasekondi) isu takamirira kuti iparare mune aya maatomic particles.
Kutenda kwavari, takawana akawanda e-subatomic particles, asi zvinofungidzirwa kuti kune mamwe mazana ekuwana. Zvimedu zvechinyakare mapurotoni, manyuturoni, uye maerekitironi, asi sezvatinoenda kumberi, tinoona kuti akaumbwa nemamwe, madiki subatomic particles. Naizvozvo, iwo akaiswa mumapoka zvichienderana nekuti ari ekutanga subatomic particles kana composite subatomic particles.
Composite subatomic particles
Composite particles ndiwo ekutanga subatomic entities kuwanikwa. Kwenguva refu (kusvikira pakati pezana remakore rechiXNUMX, kuvapo kwevamwe vanhu kwaifungidzirwa), vanhu vaifunga kuti ndivo chete vaivapo. Nekudaro, aya ma-subatomic particles anoumbwa nemubatanidzwa wezvikamu zvekutanga zvatichaona mune inotevera pfungwa.
Proton
Atomu rine nucleus yeatomiki inoumbwa nemapurotoni nemanyuturoni uye kutenderera kwemaerekitironi kwakaitenderedza. Proton ichidimbu chesubatomic chine chaji yakakurisa yakanaka kupfuura elekitironi. Saizvozvo, kunaka kwayo kwakapetwa ka2000 kupfuura yake.
Zvinofanira kucherechedzwa kuti nhamba yemapurotoni inosarudza kemikari chinhu. Naizvozvo, maatomu ehydrogen anogara aine mapurotoni. Zvakare, kana iwe uchifarira maumbirwo ane chekuita nefizikisi, unogona kuverenga nezvazvo kuti chiedza chekuchamhembe chinoumba sei.
Nyuturoni
Maneutron is subatomic particles anoumba nucleus pamwe nemaproton. Huremu hwayo hwakanyanya kufanana neiyo yeproton, kunyangwe mune iyi kesi haina muripo. Huwandu hwemanyuturoni munyukiresi hahutsananguri chinhu (sezvinoita mapurotoni), asi hunoziva isotopu, inova musiyano wakagadzikana wechimwe chinhu chinorasika kana kuwana manyuturoni.
Hadron
MaHadrons ari subatomic particles akaumbwa ne quarks, uye isu tichaona aya ekutanga particles gare gare. Kuti tisapinde munzvimbo dzakaomesesa, ngatichengetei pfungwa yekuti zvimedu izvi zvinobata quarks pamwechete nekuda kwe kudyidzana kwakasimba kwenyukireya.
Erekitironi
Irekitironi pachayo inenge yatova subatomic particle, nokuti inogona kuvapo yakazvimiririra yeatomu uye haina kuumbwa nekubatana kwezvimwe zvikamu. Iyo idiki kakapetwa ka2.000 pane proton uye ine negative charge. Muchokwadi, ndiyo diki inochajiwa unit mune zvakasikwa. Mundima yefizikisi, zvakakosha kutaura nezve giravhiti, iyo inokanganisa subatomic particles.
Quark
Quarks chikamu cheproton uye neutron. Nhasi, zvitanhatu zveaya ma<em>subatomic particles anozivikanwa, asi hapana chimwe chazvo chinoratidzika kuva chiripo chakazvimirira paatomu. Mune mamwe mazwi, quarks inogara ichigadzira mapurotoni uye neutron.
Saka aya maviri subatomic particles aripo zvichienderana nerudzi rwequark inoigadzira. Mune mamwe mazwi, kana chinhu chemakemikari kana chimwe chemakemikari chikaumbwa zvinoenderana nekurongeka kwema quarks matanhatu. Kuvapo kwayo kwakasimbiswa muma1960.
Boson
Boson is a subatomic particle inotsanangura hunhu hwese kupindirana kwekutanga kuri muchadenga, kunze kwegiravhiti. Iwo zvidimbu zvinotumira simba rekudyidzana pakati pezvimedu zvakasara neimwe nzira. Zvimedu zvinotakura simba rinobata mapurotoni nemanyuturoni pamwechete, simba remagetsi (inosungira maerekitironi kunucleus kuti iite orbit) nemwaranzi.
Ndinovimba kuti neruzivo urwu unogona kudzidza zvakawanda nezve subatomic particles uye maitiro avo.